Czym są kamienie szlachetne?
Kamienie szlachetne to tradycyjne określenie odnoszące się do „Wielkiej Czwórki”, czyli diamentu, szafiru, rubinu i szmaragdu. Są to minerały o twardości przekraczającej 7 w dziesięciostopniowej skali Mohsa, wyróżniające się niezwykłym połyskiem, rzadkością występowania oraz znaczeniem historycznym i kulturowym. Ich wyjątkowe właściwości sprawiają, że osiągają wysokie ceny na rynku jubilerskim. Istnieją też inne kamienie szlachetne, takie jak tanzanit, morganit czy perły, jednak określenie to zazwyczaj odnosi się właśnie do czterech najpopularniejszych.
Czym są kamienie półszlachetne?
Zanim przyjrzymy się kamieniom szlachetnym bliżej, zatrzymajmy się na chwilę przy kamieniach półszlachetnych (z oceną poniżej 7 w skali Mohsa), w gemmologii nazywanych też kamieniami ozdobnymi, zwłaszcza że granica pomiędzy jednymi a drugimi powoli się zaciera. W zasadzie wszystkie kamienie stosowane w jubilerstwie, do produkcji biżuterii, coraz częściej nazywa się… kamieniami jubilerskimi. Dlatego w języku potocznym możemy spotkać się na przykład z diamentem wymienianym na równi z kwarcem, agatem, turkusem, lapis lazuli, ametystem, turmalinem, topazem, koralem, granatem, opalem, cytrynem, bursztynem, kryształem, onyksem, akwamarynem, jaspisem, jadeitem i… wieloma innymi. Są to oczywiście wspaniałe, drogocenne kamienie, ale wiadomo – symbolem najwyższej klasy zostaje „Wielka Czwórka”.
Diamenty – jubilerski klejnot
Nazwa diament pochodzi od greckiego adamas, co oznacza niepokonany i niezwyciężony. Grecy wierzyli, że diamenty to łzy bogów, Rzymianie widzieli w nich odłamki gwiazd, a władcy traktowali je jak amulety dające ochronę i siłę. Dziś robią karierę w show-biznesie. Blask około 30 milionów dolarów wisiał na szyi Lady Gagi podczas gali Oscarów w Los Angeles w 2019 roku. Ten sam, który w 1961 roku wraz z Audrey Hepburn pozował do zdjęć promujących Śniadanie u Tiffaniego – słynny The Tiffany Yellow. Marilyn Monroe śpiewała Diamenty są najlepszym przyjacielem dziewczyny, a Rose (Kate Winslet), portretowana przez Jacka (Leonardo Di Caprio), miała na sobie tylko diament – niebieskie Serce Oceanu. Czym właściwie jest pożądany przez wszystkich klejnot?
Czym są diamenty?
Usłyszeć można – diament to czysty węgiel, diament to brat grafitu. Ile w tym prawdy? Choć składają się one z tych samych atomów węgla, różnią się diametralnie. Grafitem napiszemy na kartce, diamentem zarysujemy szkło. To dlatego, że diament ma niezwykle mocne wiązania między atomami, co czyni go najtwardszym naturalnym materiałem na Ziemi – oceniany jest na 10/10 w skali Mohsa. Grafit, ze słabszymi wiązaniami, ma twardość zaledwie 1–2/10 w skali Mohsa.
Diamenty powstały głęboko pod ziemią – na głębokości 150–200 km – w ekstremalnych temperaturach – 1200–1300°C – i pod wpływem bardzo wysokiego ciśnienia – nawet 60 kBa. Wydobywane obecnie mają 1–3 mld lat – tak, są niewiele młodsze od naszej planety. Oczywiście nikt nie sięga po nie 200 km w głąb Ziemi. Zrobiła to za nas magma. To wraz z nią diamenty wydostały się na powierzchnię, by osiąść w skałach diamentonośnych.
Skąd pochodzą diamenty?
Dziś najwięcej diamentów wydobywa się w Rosji, Botswanie, Demokratycznej Republice Konga, Kanadzie i Australii, a światowym centrum handlu diamentami pozostaje Antwerpia.
Największy diament w historii
To znaleziony w 1905 roku Cullinan. Ważył 3105 karatów, a jego wartość wynosiła 150 000 funtów! Podzielony został na 105 mniejszych diamentów. Tak powstał między innymi największy bezbarwny szlifowany diament na świecie – Cullinan I (Wielka Gwiazda Afryki). Ma 530,2 karata i zdobi brytyjskie berło królewskie.
Szafiry
Ich nazwa pochodzi od łacińskiego sapphirus, które oznacza niebieski kamień (nazwy kamieni szlachetnych często związane są z ich kolorem). Choć zwykle kojarzone są z głębokim odcieniem niebieskiego, tak naprawdę mogą mieć różne barwy. Szafiry fantazyjne zaskakują odcieniami od białego, przez jasnożółty, purpurowy, fioletowy i fioletowoniebieski, aż po zielony, jasnoniebieski, szary, brunatny, a nawet czarny! PS Ale nie czerwony, bo czerwony szafir to już nie szafir, a rubin! Z kolei, jeśli kamień ma różowo-pomarańczowy odcień, patrzymy na wyjątkową padparadżę.
Szafiry, zwłaszcza te niebieskie, zrobiły furorę w brytyjskiej rodzinie królewskiej. Biżuterię z szafirami nosiły królowa Wiktoria, księżniczka Małgorzata czy w końcu Elżbieta II. Ta ostatnia w dniu swojego ślubu otrzymała od ojca, Jerzego VI, kolczyki i naszyjnik z szafirami i diamentami, do których później dołączyła podobną tiarę i bransoletkę. Nie tak dawno wszystkie oczy skierowane były z kolei na pierścionek zaręczynowy z szafirem, jaki Kate Middleton otrzymała od księcia Williama. Wcześniej był on pierścionkiem zaręczynowym księżnej Diany.
Czym są szafiry?
To tak naprawdę korundy, czyli minerały będące chemicznie tlenkiem glinu. Twardością niemal dorównują diamentom – zajmują drugie miejsce wśród szlachetnych klejnotów (mają 9/10 w skali Mohsa). Ich piękno zawdzięcza się specyficznym warunkom geologicznym, które obejmują: wysoką temperaturę (powyżej 900°C), obecność aluminium (np. w granicie), pierwiastki śladowe jak żelazo, tytan i chrom (które nadają kolor) oraz wysokie ciśnienie (ponad 1 GPa) typowe dla głębokości około 30 km. Wszystkie te czynniki są potrzebne do powstania szafiru w skałach magmowych, metamorficznych lub żyłach hydrotermalnych.
Skąd pochodzą szafiry?
Szafiry wydobywane są w różnych zakątkach świata, ale ich największe złoża znajdują się w Australii, Mjanmie, na Sri Lance i w Tajlandii. Ważne złoże znajdowało się w Kaszmirze, jednak zostało wyczerpane.
Największy szafir w historii
To znaleziona na Sri Lance Gwiazda Adama. Waży 1404,49 karatów, a jej wartość szacowana jest na 100–300 milionów dolarów amerykańskich. Przed odkryciem jej w 2015 roku największa była Czarna Gwiazda z Queensland ważąca 733 karaty.
Rubiny
Nazwa rubinu pochodzi od łacińskiego rubeus, oznaczającego czerwony, co idealnie oddaje jego główną cechę – intensywną, głęboką barwę. W zależności od kąta padania światła rubin może przybierać odcień od jasnoczerwonego po wpadający w purpurę. Zdobył serce samej królowej Elżbiety II, a w zasadzie zdobyło – 96! birmańskich rubinów w zamówionej przez nią tiarze.
Czym są rubiny?
Podobnie jak szafiry, mineralogicznie klasyfikujemy je jako korund, który jest tlenkiem glinu. Czerwone zabarwienie nadają im ślady chromu. Znajdowane są zwykle w skałach metamorficznych, takich jak marmur, gnejs i łupek. Wyróżniają się niezwykłą twardością – w skali Mohsa osiągają wartość 9.
Skąd pochodzą rubiny?
Wydobywane są w wielu zakątkach świata, ale największe złoża rubinów występują w Mjanmie, Tajlandii, na Sri Lance i na północy Tanzanii.
Największy rubin w historii
Estrela de Fura, bo tak się nazywa, znaleziony został w 2022 roku w Mozambiku. Ma 55,22 karata. Sprzedany został za 34,8 milionów dolarów!
Szmaragdy
Swoją nazwę zawdzięczają greckiemu słowu smaragdos, co oznacza zielony kamień. Charakterystyczny odcień szmaragdowy jest jednym z najbardziej pożądanych na świecie. Szmaragdy często zawierają inkluzje, które nadają im niepowtarzalny charakter. Upodobała je sobie najsłynniejsza władczyni starożytnego Egiptu – Kleopatra. Karierę zrobiły też w rodzinach królewskich i w filmie. Miłość, szmaragd i krokodyl to przecież nic innego jak historia poszukiwanego El Corazon – wspaniałego szmaragdu w kształcie serca. Prosto ze świata filmu dostały się na czerwony dywan – wraz z Elizabeth Taylor czy Angeliną Jolie.
Czym są szmaragdy?
To kryształy minerału berylu, które poddane zostały działaniu śladowych ilości chromu, wanadu i żelaza – to dzięki nim mają piękny, zielony kolor. Powstają, gdy magma pod dużym ciśnieniem przenika w skały ulegające przeobrażeniom. Znajdowane są w pegmatytach, marmurach dolomitycznych, łupkach i hydrotermalnych żyłach. Ich twardość wynosi 7,5–8/10 w skali Mohsa.
Skąd pochodzą szmaragdy?
Najważniejsze złoża szmaragdów znajdują się na Madagaskarze, a także w Stanach Zjednoczonych, Afryce Wschodniej, Indiach, Pakistanie, Australii, Namibii, Ukrainie, RPA, północnym Transwalu i we Włoszech, jednak za miejsce pochodzenia najlepszych szmaragdów od blisko 500 lat uważana jest Kolumbia.
Największy szmaragd w historii
Znaleziony został w 2017 roku w Brazylii. Miał wagę blisko 1,8 miliona karatów – 360 kg! Jego wartość oszacowana została na 309 milionów dolarów.
Jak kupować kamienie szlachetne?
Te naturalne – nie syntetyczne, wykonane w laboratorium! – kupujmy tylko w renomowanych sklepach, gwarantujących ich najwyższą jakość. W Goldenmark znajdziesz wyłącznie certyfikowane kamienie naturalne, pochodzące z pewnych źródeł. Zapraszamy do naszego sklepu, gdzie zamieściliśmy dokładne specyfikacje oraz certyfikaty. Pamiętaj, że o rodzaje kamieni czy właściwości kamieni szlachetnych zawsze możesz zapytać doradców Goldenmark w salonach zlokalizowanych w całej Polsce.
żródło: Goldenmark
